ต้นไม้ทนแดด กับต้นปักษาสวรรค์
ต้นไม้ทนแดด กับต้นปักษาสวรรค์ (Bird of Paradise) เป็นพืชดอกเขตร้อนประเภทหนึ่งที่มีดอกทั้งปี นิยมใช้ตัดดอก หรือปลูกสำหรับประดับสถานที่ตกแต่งสวน ความสวยสดงดงามของไม้อกที่เป็นที่รู้จักเรียงนามเพราะแบบนี้ เป็นที่พอใจคนที่รักดอกไม้มามากมายถัดมากแล้ว โครงการภูวิลล่า ภูเก็ต
เพราะจุดแข็งของดอกเมื่อเวลาบานเต็มกำลัง จะมีลักษณะเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือกาบดอก บางคนก็จินตนาการมองเห็นเป็นนกที่กำลังบินอยู่บนฟ้า บ้างก็มองเห็นเป็นหัวนกที่มีหงอนหรือลักษณะผู้กระทำรีดนิ้วมือของหญิงสาวด้วยลีลาที่อ่อนช้อย สุดแล้วแต่สายตาของแต่ละท่านที่จินตนาการนาๆประการ
แต่ว่าก็ยังมีคนอีกจำนวนไม่น้อยยังงงเต็กและก็รู้ผิดมีความคิดว่าต้นปักษาสวรรค์เป็นพืชดอกลักษณะเดียวกับธรรมรักษา(ก้ามกุ้ง ก้ามกั้ง รวมทั้งก้ามปู;Heliconia)เนื่องจากว่ามีลักษณะดอกคล้ายกัน หากพิเคราะห์ในทางของความสวยสดงดงาม ดอกธรรมรักษานั้นสู้ต้นปักษาสวรรค์มิได้ ราคาก็ถูกกว่า การปลูก การอุปถัมภ์ค้ำชูรวมทั้งการขยายพันธุ์ก็ทำเป็นง่ายดายยิ่งกว่า ซึ่งตรงจุดนี้ก็ต้องการที่จะให้ทุกคนทำความเข้าใจเสียใหม่ให้ถูกตรงกันเป็น “ต้นปักษาสวรรค์” โครงการภูวิลล่า ภูเก็ต
เป็นพืชที่อยู่ในตระกูล (Family) Strelitziaceae สกุล (genus) Strelitzia (พืชในตระกูลนี้แล้วก็กล้วยพัดด้วย) ซึ่งต่างกับธรรมรักษาที่อยู่ในตระกูล Heliconiaceae สกุล Heliconia ยุคเก่าพืชอีกทั้งสามประเภทหมายถึงต้นปักษาสวรรค์ กล้วยพัด และก็ธรรมรักษา จะอยู่ในสกุลเดียวกวันเป็น Musaceae ทั้งยังต้นปักษาสวรรค์รวมทั้งธรรมรักษาสามารถแบ่งย่อยเป็นประเภท (species) ได้อีกซึ่งตอนนี้จะเอ๋ยถึงเฉพาะประเภทของต้นปักษาสวรรค์แค่นั้น บ้าน
ก่อนจะเสนอแนะเนื้อหาให้ลึกลงไปถึงประเภทของต้นปักษาสวรรค์ พวกเรามาทำความรู้จักกับพืชดอกเขตร้อนที่มีชื่ออันเพราะว่า “ต้นปักษาสวรรค์” กันพื้นฐานก่อน ภูเก็ต วิลล่า
“ต้นปักษาสวรรค์” มีชื่อสามัญว่า Bird of Paradise มีบ้านเกิดในแอฟริกาใต้ ต้นปักษาสวรรค์มีอยู่หลายแบบ แต่ว่าที่นิยมนำมาปลูกกันมากมายมี 2 ประเภทเป็น Strelitzia reginae (ดอกสีส้ม) และก็ Strelitzia Nicolai (ดอกสีขาว)
ลักษณะทางวิชาพฤกษศาสตร์
ลักษณะต้น มี 2 ประเภทเป็น
- จำพวกที่ไม่มีลำต้นอยู่เหนือพื้นดิน ต้นเป็นหัวหรือเหง้าเจริญรุ่งเรืองอยู่ใต้ดิน มีแม้กระนั้นก้านใบรวมทั้งตัวใบโผล่ขึ้นมาแค่นั้น ก้านใบมีสีแดงคล้ำ โผล่ขึ้นมาเหนือดิน ใบเป็นใบลำพัง มีอิสรภาพแม้กระนั้นมักจับกลุ่มกันขึ้นเป็นกอ สูงราว 5-6 ฟุต เป็นต้นว่า Strelitzia reginae, Strelitzia parvifolia ฯลฯ
- ประเภทที่มีลำต้นอยู่เหนือพื้นดินเห็นได้ชัดเจน มีลำต้นสูง ใบเหมือนกล้วยพัด บางประเภทมากถึง 30 ฟุต ใบยาว 6 ฟุต จำพวกนี้ในประเทศไทยในเวลานี้ที่มีต้นใหญ่ๆรวมทั้งมีดอกหาดูได้ยาก อาทิเช่น Strelitzia Nicolai, Strelitzia alba ฯลฯ HOME
ใบ มีสีเขียวเข้ม เนื้อใบเปราะแข็งกระด้าง มีเส้นใบย่อยขวางกับใบเป็นเส้นบรรทัดตามแนวเฉ ใบรูปรีขอบขนาน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบสะอาดไม่มีจะ โคนใบเรียวสอบเข้าพบก้านใบ ก้านใบในช่วงต่อรับจากใบเป็นก้านมนกลม ในตอนเหนือดินราว 1 ฟุต ก้านใบจะแผ่แบนโค้งเข้าพบกันเป็นลักษณะกาบ ก้านใบยาวโดยประมาณ 2-3 ฟุต ตอนใบยาวราวๆ 1-2 ฟุต ขนาดใบกว้างราวๆ 3-4 นิ้ว
ดอก ต้นปักษาสวรรค์จะเริ่มให้ดอกเมื่ออายุราว 3-6 ปี แม้กระนั้นจะไม่มีดอกกระทั่งมีใบอย่างน้อยที่สุดปริมาณ 10 ใบ เมื่อมีดอกต้นปักษาสวรรค์จะแทงก้านดอกเป็นลำกลมขึ้นมาจากกาบโคนใบ สูงมาเหนือกอดอกออกเป็นช่อในส่วนปลายของก้านดอก ดอกต้นปักษาสวรรค์ช่อหนึ่งๆจะมีดอกรวมอยู่ในกาบรองดอกเดียวกันตั้งแต่ 3-7 ดอก กาบรองดอกมีลักษณะเหมือนกาบของปลี
สีของดอกรวมทั้งกาบรองดอกนี้ในแต่ละจำพวกจะมีสีที่แตกต่างออกไป ในดอกหนึ่งๆมีกลีบดอกไม้รูปใบหอกปลายแหลม 3 กลีบ กลีบหนึ่งๆยาวโดยประมาณ 2.5-3 นิ้ว เกสรตัวผู้มีลักษณะเหมือนลูกศรตอนท้ายสุดของท่อเกสรตัวผู้เป็นส่วนของเกสรตัวเมียซึ่งมีสีน้ำตาลอ่อนดูเหมือนรูปแบบของส่วนแหลมที่สุดของปลายลูกศรนั่นเอง ดอกต้นปักษาสวรรค์ ช่อหนึ่งๆเมื่อบานสุดกำลังจะยาวได้ตั้งแต่ 4-8 นิ้ว ลักษณะการบานของต้นปักษาสวรรค์เหมือนนกเกาะหรือรูปแบบของผู้กระทำรีดนิ้วมือ ดอกจะบานจากโคนไปพบปลาย
เม็ด กลม เปลือกดก ผิวเรียบวาว
การขยายพันธุ์ แยกหน่อหรือเพาะจากเม็ด (ถ้าเกิดอยากได้ปริมาณต้นมากมาย) กระบวนการให้เม็ดผลิออกเร็วขึ้น โดยการนำเม็ดแช่น้ำร้อน 100°c ตรงเวลา 1 วัน ก่อนนำไปปลูก 7-10 วัน บ้าน
ภาวะอากาศที่ถูกใจ ต้นปักษาสวรรค์ถูกใจขึ้นในที่ที่โล่งแจ้ง อยากได้แสงสว่างมากมายทั้งวัน ลมสงบปรารถนาน้ำในจำนวนที่เหมาะสมเติบโตได้ดิบได้ดีในดินร่วนซุยผสมทรายที่มีการระบายน้ำดี แล้วก็ดินที่มีปุ๋ยอินทรีย์ ดังเช่นว่า ปุ๋ยธรรมชาติหรือปุ๋ยธรรมชาติ ภูเก็ต วิลล่า
ประเภทของต้นปักษาสวรรค์
- Strelitzia augusta เป็นจำพวกที่มีลำต้นสูงจากพื้นดินเหมือนกล้วยพัด (Ravenala) ลำต้นสูง 18-20 ฟุต หรือบางต้นมากถึง 300 ฟุต ใบยาว 4-6 ฟุต ใบกล้วยมักแตกเป็นริ้ว เพราะว่าถูกลมพัดตีใบแตก ช่อดอกใหญ่สั้น ติดกาบใบติดลำต้น มีกาบช่อดอกที่เรียกว่าbract หรือ spath .ใหญ่แข็งด้านในมีดอกสีขาว
- Strelitzia caudata เป็นพืชประจำถิ่นของประเทศรัสเซียแล้วก็ทวีปแอฟริกาใต้ ลักษณะลำต้นคล้ายกับ S.augusta แต่ว่ากาบดอกมีสีชมพู ข้างในมีดอกสีขาว
- Strelitzia Nicolai ลำต้นสูงเหมือน S.augusta รวมทั้ง S.caudata แต่ว่ามีกาบดอกสีแดง กลีบสีน้ำเงินอ่อนคละเคล้าขาว ช่อดอกค่อนข้างจะใหญ่ บ้าน
- Strelitzia alba จำพวกนี้มีขนาดกอสูงได้ถึง 10 เมตรทีเดียวแต่ว่าช่อดอกกลับเล็กเล็กน้อย ดอกเป็นสีเหลืองอ่อนๆแทบขาว กาบรองดอกเป็นสีขาวซีดๆ
- Strelitzia parvifolia ขึ้นเป็นกอใหญ่ กอไม่สูงเท่าไรนักราว 4 ฟุต ไม่มีลำต้นสูงพ้นพื้นดิน ใบกลมเหมือนกก ก้านดอกยาวยกตั้งชันขึ้นทำให้ดอกดูเด่น กาบดอกสีเหลืองตัวดอกสีเหลืองม่วง มียอดกลีบดอกไม้สีน้ำเงิน
- Strelitzia reginae เป็นพวกที่ไม่มีลำต้น แตกกอก้าวหน้า ก้านใบยาว ตัวใบกว้างมน ขอบของใบห่อเข้าด้านในบางส่วน กอสูงราวๆ 3-5 ฟุต เจริญวัยช้า กาบใบมีสีเทาคละเคล้าเขียวแล้วก็ชมพูอ่อนๆใบดกเป็นเงาเส้นกึ่งกลางใบมีสีแดงหรือชมพูอ่อนๆดอกยกขึ้น มีก้านดอกยาว มักเป็นช่อดอกเดียวหรือมีสองดอกอยู่บนก้านเดียวกัน กลีบเป็นรูปเรือ สีส้มแก่ผสมม่วง กลีบในสีส้ม ปลายกลีบแหลมมีสีน้ำเงิน เมื่อเวลาบานเต็มกำลังเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือที่กาบดอก
- Strelitzia kewensis เป็นประเภทลูกผสมระหว่าง S.reginae กับ S.augusta ดอกมีสีเหลืองอ่อน ที่โคนกลีบสีชมพูอ่อน
ต้นปักษาสวรรค์เป็นพืชที่มีความงดงามโดยเฉพาะอย่างยิ่งดอกจะมองคล้ายกับนกที่กำลังบินอยู่บนฟ้า พวกเราจะปลูกไว้เพื่อดูดอกของมันโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ใบมีสีเขียวเข้ม ลักษณะรูปใข่ แม้กระนั้นช่วงปลายใบจะเรียวแหลมคล้ายกับหอก ใบยาวราวๆ 12-16 นิ้ว ตั้งอยู่บนก้านใบที่แข็งแรงยาวราว 17-18 นิ้ว นิยมนำมาปลูกในสวนหย่อมหรือแนวรั้วบ้าน คงทนถาวรก็เลยไม่มีความจำเป็นต้องดูแลมากมายฯลฯไม้เลี้ยงง่ายและก็อยากแดดทั้งวัน บ้าน
ต้นปักษาสวรรค์ เป็นพืชมีดอก ดอกบางครั้งก็อาจจะออกเป็นดอกคนเดียว หรือเป็นช่อ ดอกออกมาจากโคนกาบใบ ก้านช่อดอกกลม มีกาบรองดอกรูปเรือรองรับดอกย่อย มีดอกทั้งปี ดอกเมื่อเวลาบานสุดกำลัง จะมีลักษณะ Phuket Villas เหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือกาบดอก ถูกใจดินร่วนซุยคละเคล้าทราย ระบายน้ำได้ดิบได้ดี ความชุ่มชื้นสูง แดดรำไร มีดอกได้ดิบได้ดีที่มีอากาศเย็น นิยมใช้ตัดดอก หรือปลูกสำหรับเพื่อการตกแต่งสถานที่ตกแต่งสวน HOME
ลักษณะทางวิชาพฤกษศาสตร์
ต้นปักษาสวรรค์มีใบเป็นใบโดดเดี่ยว รูปหอกปนขอบขนาน เหมือนใบกล้วย ปลายใบแหลม วัวนมนถึงสอบ ขอบเรียบกว้าง 10 – 15 เซนติเมตร ยาว 30 – 60 เซนติเมตร ก้านใบยาว 30 -60 เซนติเมตร รอบๆช่วงต่อกับแผ่นใบกลมมน โคนก้านใบแผ่แบนเป็นกาบโอบรอบต้น จะเริ่มให้ดอกเมื่ออายุ 3 – 6 ปี ดอกมีทรงเหมือนนกที่กำลังกางปีก บางทีอาจจะออกเป็นดอกคนเดียว หรือเป็นช่อราวๆ 3 -7 ดอก ออกมาจากโคนกาบใบ ก้านช่อดอกกลม Phuket Villas
มีกาบรองดอกรูปเรือรองรับดอกย่อย แต่ละดอกมีกลีบเลี้ยงรูปหอกแคบยาว 3 กลีบ รวมทั้งกลีบรูปลูกศร 2 กลีบ ส่วนปลายกลีบห่อชิดกัน มีเกสรเพศผู้และก็เพศภรรยาอยู่ด้านใน ช่วงท้ายสุดของลูกศรมียอดเกสรเพศเมียสีน้ำตาลยื่นออกมา เมื่อดอกบานสุดกำลังมีความยาว 8 – 12 เซนติเมตร ทยอยบานจากโคนช่อไปปลายช่อ ผลมีรูปรี จะแห้งและก็แตก ข้างในมีเม็ด 3 เม็ด รูปกลม มีเปลือกครึ้มสีดำ แก้การปลูกเลี้ยง ภูเก็ต วิลล่า